Blog

Decyzje dotyczące rozdzielności majątkowej oraz podziału majątku mają znaczący wpływ na Twoje finanse, rozliczenia podatkowe, a nawet zdolność kredytową. Przede wszystkim należy rozróżnić te dwa pojęcia, by zrozumieć jakie konsekwencje za sobą niosą. Dziś więc pochylimy się nad tym tematem i przybliżymy Ci kwestie związane z powyższymi zagadnieniami.

Rozwód a rozdzielność majątkowa i podział majątku – ważne informacje

Rozdzielność majątkowa w określonych sytuacjach pozwala uniknąć współodpowiedzialności za długi drugiej strony – zarówno po rozwodzie, jak i w trakcie trwania małżeństwa. Powstaje z mocy prawa, na podstawie orzeczenia sądu albo w drodze umowy zawartej pomiędzy małżonkami w formie aktu notarialnego. Jest więc to stan, kiedy przestaje istnieć majątek wspólny, a istnieją dwie odrębne masy majątkowe obojga małżonków.

Natomiast podział majątku determinuje, jak dobra nabyte w trakcie małżeństwa zostaną rozdzielone po jego zakończeniu – po rozwodzie lub śmierci jednego z małżonków.

Co to jest rozdzielność majątkowa?

Rozdzielność majątkowa to instytucja prawna, która pozwala małżonkom na posiadanie odrębnych majątków. Każdy z małżonków w ramach rozdzielności majątkowej dysponuje swoim majątkiem osobistym bez ingerencji współmałżonka. Może zaciągać zobowiązania bez jego zgody oraz odpowiada tylko za swoje długi. To oznacza, że takie rozwiązanie wzmacnia niezależność finansową. By ustanowić rozdzielność majątkową umownie, wprowadza się ją na mocy umowy zawartej przed notariuszem – rozdzielność majątkowa powstaje w drodze umowy albo na mocy orzeczenia sądu.

Jednakże rozdzielność majątkowa może być ustanowiona tylko dla osób pozostających w związku małżeńskim. Obowiązuje od momentu podpisania umowy lub od terminu w niej wskazanego i nie działa wstecz. W konsekwencji zobowiązania podjęte przed zawarciem umowy majątkowej nie są objęte rozdzielnością majątkową.

Podział majątku wspólnego – co musisz wiedzieć?

Majątek wspólny to przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej, które nie zaliczają się do majątku osobistego. Wspólność majątkowa powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa, gdy małżonkowie nie zdecydowali się na zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej, co prowadzi do powstania majątku wspólnego. Po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej majątek ten może być podzielony między małżonków.

Do majątku wspólnego należy:

• wynagrodzenie za pracę,
• dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków,
• dochody z majątku wspólnego,
• środki zgromadzone na rachunku emerytalnym.

Majątek osobisty każdego z małżonków nie wchodzi natomiast w skład majątku wspólnego.

Wspólność majątkowa ustaje w przypadku śmierci jednego z małżonków lub w przypadku rozwodu – wtedy dokonuje się podział majątku wspólnego, który może być realizowany na różne sposoby. Dowiesz się o nich więcej w dalszej części artykułu.

Rozdzielność majątkowa a podział majątku – intercyza

Umowa majątkowa małżeńska, znana także jako intercyza, to dokument, który ma na celu dostosowanie ustroju majątkowego panującego w małżeństwie do indywidualnych potrzeb małżonków. Na mocy intercyzy małżonkowie mogą rozszerzyć, ograniczyć albo wyłączyć wspólność majątkową.

Umowa majątkowa małżeńska wymaga formy aktu notarialnego i może być zawarta przed lub w trakcie trwania małżeństwa. Ustanowienie rozdzielności majątkowej może nastąpić przez umowę notarialną lub postępowanie sądowe, przy czym opcja notarialna jest mniej czasochłonna i kosztowna.

Rozdzielność majątkowa a rozwód

Intercyza ma wiele zalet. Umożliwia dostosowanie rzeczywistej wspólności majątkowej do indywidualnych potrzeb, czy to poprzez jej ograniczenie, rozszerzenie lub wprowadzenie rozdzielności z wyrównaniem dochodów. Co więcej, intercyza polegająca na wprowadzeniu rozdzielności majątkowej, skraca i upraszcza postępowanie rozwodowe, ponieważ małżonkowie nie muszą przechodzić przez skomplikowany proces podziału majątku wspólnego.

Zapewnia też ochronę majątku osobistego, gdzie majątek każdego z małżonków traktowany jest jako odrębna własność, za którą małżonkowie odpowiadają samodzielnie. W przypadku rozdzielności majątkowej małżonkowie nie ponoszą wspólnej odpowiedzialności finansowej, a majątku jednej ze stron nie może zająć komornik za długi drugiej strony.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej nie wpływa na dziedziczenie ani nie ogranicza prawa do renty po zmarłym współmałżonku. Istnieją jednak też pewne konsekwencje, które mogą być mniej korzystne. Żyjący w rozdzielności majątkowej małżonkowie nie mogą składać wspólnych deklaracji podatkowych, co w przypadku dużych dysproporcji w dochodach może prowadzić do wyższych podatków. Zawarcie intercyzy nierzadko negatywnie wpływa na zdolność kredytową – banki rozpatrują zdolność kredytową małżonków osobno.

Kiedy i jak żądać podziału majątku wspólnego?

Podział majątku wspólnego następuje po wystąpieniu przesłanki ustania wspólności majątkowej – w wyniku rozwodu, separacji, śmierci jednego z małżonków, unieważnienia małżeństwa czy na skutek wcześniejszego zawarcia umowy. Podział majątku może zostać dokonany dobrowolnie poprzez porozumienie i sporządzenie umowy lub za pośrednictwem postępowania sądowego, jeśli małżonkowie nie mogą dojść do porozumienia.

Jeżeli w skład majątku wspólnego wchodzi nieruchomość, wniosek o podział majątku wspólnego składa się w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce położenia nieruchomości. Wnioskodawca powinien dostarczyć szczegółowy opis przedmiotów i praw majątkowych, włączając dane dotyczące nieruchomości. Wycena majątku jest przedstawiona we wniosku, choć sąd ma prawo przeprowadzić własną ocenę wartości majątku z wykorzystaniem informacji z zewnętrznych źródeł.

Sądowy podział majątku – proces i możliwości

Sądowy podział majątku wspólnego małżonków inicjowany jest w momencie, gdy strony nie mogą dojść do porozumienia co do jego podziału. Podczas postępowania sąd może zdecydować się na podział fizyczny, przydzielenie przedmiotów jednemu z małżonków z obowiązkiem spłaty drugiego albo sprzedaż majątku na licytacji i podział zysków. Sąd może orzec o podziale majątku w wyroku rozwodowym, jeżeli nie spowoduje to nadmiernego wydłużenia postępowania.

Istnieją też alternatywne metody podziału majątku – na przykład w drodze mediacji. W takim przypadku małżonkowie mają większą kontrolę nad procesem, co pozwala dostosować podział do ich indywidualnych potrzeb i preferencji. Inną alternatywną metodą jest umowny podział majątku.

Podziału majątku wspólnego a rozwód

Podział majątku po rozwodzie może przybierać różne formy. W przypadku rozwodu za porozumieniem stron byli współmałżonkowie często zawierają ugodę w sprawie podziału majątku, zwykle dzieląc go po połowie.

Ponadto umowa majątkowa może rozszerzać wspólność majątkową. Oznacza to, że majątek nabyty przez jednego z małżonków przed zawarciem związku małżeńskiego może wejść do majątku wspólnego. Gdy małżeństwo ma dzieci, należy uwzględnić koszty ich utrzymania i zapewnienie odpowiedniego zabezpieczenia finansowego. Wymaga to konsultacji z prawnikiem.

Orzeczenie o winie w postępowaniu rozwodowym nie wpływa na prawa małżonków do podziału majątku. Obie strony zachowują równe prawa do uzyskania swojej części majątku wspólnego.

FAQ:

• Jak rozdzielność majątkowa wpływa na odpowiedzialność za długi w małżeństwie?

Rozdzielność majątkowa po rozwodzie i w trakcie małżeństwa pozwala uniknąć współodpowiedzialności za długi drugiej strony, ponieważ każdy z małżonków odpowiada tylko za swoje zobowiązania i zaciąga zobowiązania bez zgody współmałżonka.

• Co decyduje o podziale majątku nabytego w trakcie małżeństwa?

Podział majątku determinuje, jak dobra nabyte w trakcie małżeństwa zostaną rozdzielone po jego zakończeniu, co może nastąpić na skutek rozwodu lub śmierci jednego z małżonków.

• W jaki sposób można ustanowić rozdzielność majątkową po rozwodzie i przed nim?

Rozdzielność majątkowa może powstać w drodze umowy, na podstawie orzeczenia sądu lub z mocy samego prawa. Rozdzielność majątkową można ustanowić również przed rozwodem.