Blog

Pomimo faktu, że instytucje trudniące się udzielaniem pożyczek, a w szczególności te niedysponujące statusem Banku, mają w zwyczaju imputować konsumentom, że zawierane przez nich umowy regulowane są wyłącznie przez art. 720 k.c., należy pozostawać świadomym, że obowiązujące w Polsce prawo konsumenckie, przez wzgląd na potrzebę ochrony konsumentów – jako „słabszych” uczestników obrotu, nie poprzestaje jedynie na ogólnikowych regulacjach ujętych w kodeksie cywilnym. W celu sprecyzowania i ujednolicenia możliwie jak najszerszego katalogu kwestii dotyczących stosunku pożyczkowego na linii konsument-przedsiębiorca, ustawodawca przewidział szereg gwarancji dla konsumentów, które to zostały skodyfikowane w ustawie o kredycie konsumenckim. 

Obostrzenia ciążące na podmiotach działających na konsumenckim rynku usług finansowych, są bowiem zdecydowanie dalej idące, aniżeli wyłącznie wymóg zachowania formy dokumentowej umowy pożyczki, której wartość przekracza 1.000 zł (patrz: art. 720 § 2 k.c.). Aby uzyskać realny obraz regulacji obowiązujących na płaszczyźnie kredytów konsumenckich, należy sięgnąć do art. 29 i następnych ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 r.  

Forma umowy o kredyt konsumencki

W pierwszej kolejności, należy zważyć na okoliczność, iż ustawa o kredycie konsumenckim statuuje wymóg zawarcia umowy w formie pisemnej lub innej formie przewidzianej przepisami odrębnymi. Forma dokumentowa, o której stanowi art. 720 § 2 k.c., nie jest w przypadku tej kategorii umów formą dostateczną. Wprowadzenie przez ustawodawcę powyższego wymogu, uzasadnić można chociażby wolą ustawodawcy zagwarantowania konsumentowi czytelnej informacji o treści zawartego stosunku prawnego, po drugie: udokumentowanie treści umowy na przyszłość, poprzez zawarcie jej w formie trwałej, tj. umożliwiającej konsumentowi sięgnięcie po niezmieniony tekst umowy w dowolnej chwili. Wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki mają również na celu uczynienie zadość funkcji ostrzegawczej, co znaczy, że sam fakt istnienia nośnika danych opatrzonego podpisem stron, albo jakimkolwiek śladem dokonanej przez nie autoryzacji, ma wywołać po stronie konsumenta świadomość, że złożona przez deklaracja jest w istocie oświadczeniem woli wywołującym prawnie relewantne następstwa w jego sferze obligacyjnej. 

Pozostałe elementy umowy o kredyt konsumencki

Obok wymogu odnoszącego się ściśle co do formy zawarcia umowy kredytu konsumenckiego, umowa taka bezwzględnie powinna określać szereg podstawowych informacji, a które to zostały wyszczególnione w art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim. Są to, w szczególności: imię, nazwisko i adres konsumenta oraz imię, nazwisko (nazwa) i adres (siedziba) kredytodawcy i pośrednika kredytowego, określenie rodzaju udzielanego kredytu, określenie czasu obowiązywania umowy, wskazanie całkowitej kwoty kredytu, określenie terminu oraz sposobu wypłaty kredytu, stopę oprocentowania kredytu oraz rzeczywistą roczną stopę oprocentowania kredytu, sprecyzowanie zasad i terminów spłaty kredytu, w szczególności dot. kolejności zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, zestawienie zawierające terminy i zasady płatności odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, w przypadku gdy kredytodawca lub pośrednik kredytowy udziela karencji w spłacie kredytu, informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, roczną stopę oprocentowania zadłużenia przeterminowanego, warunki jej zmiany oraz ewentualne inne opłaty z tytułu zaległości w spłacie kredytu, skutki braku płatności, informację o konieczności poniesienia opłat notarialnych – w przypadku ich wystąpienia, sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu – jeżeli umowa je przewiduje, termin, sposób, skutki i obowiązki konsumenta związane z odstąpieniem przez niego od umowy, pouczenie o prawie konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz przedstawienie procedury spłaty kredytu przed terminem, informację o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania – o ile takie prawo zastrzeżono w umowie, określenie warunków rozwiązania umowy, informację o możliwości korzystania z pozasądowego rozstrzygania sporów oraz zasadach dostępu do tej procedury, a także wskazanie organu nadzoru właściwego w sprawach ochrony konsumentów. 

Sankcja kredytu darmowego

Wyżej przedstawione wyczerpujące wyliczenie wymogów formalnych i informacyjnych, w istocie, może wydawać się rozwlekłe oraz przepełnione zawile brzmiącymi sformułowaniami, które bez specjalistycznej wiedzy trudno precyzyjnie zdefiniować, jednakże niewątpliwie warto się w nie wdrożyć, jako że uchybienie ww. warunkom, może wywołać po stronie pożyczkodawcy określone ustawą konsekwencje, bezpośrednio wpływające na zakres zobowiązania konsumenta. 

Niezwykle istotną regulacją jest w tym przedmiocie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, przewidujący tzw. sankcję kredytu darmowego, która może wystąpić w przypadku dopuszczenia się przez pożyczkodawcę naruszenia polegającego na nieuczynieniu przez niego zadość niektórym z wymogów przedstawionych w akapitach poprzedzających. Sankcja kredytu darmowego polega na przyznaniu pożyczkobiorcy prawa do złożenia pożyczkodawcy oświadczenia, w następstwie którego, zaciągnięty kredyt podlega zwrotowi bez odsetek i innych kosztów kredytu, przewidzianych na rzecz kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Skuteczne skorzystanie z sankcji kredytu darmowego, ostatecznie prowadzi do sytuacji, w której konsument zobowiązany jest do zwrotu jedynie faktycznie udzielonego mu kapitału. 

Warto analizować umowy kredytu konsumenckiego

A zatem, jeśli powziąłeś podejrzenie, że zawarta przez Ciebie umowa kredytu konsumenckiego nie zawiera wyczerpujących informacji o całokształcie stosunku umownego, którego jesteś stroną, niezwłocznie skonsultuj się ze specjalistami od oddłużania. Dogłębna analiza zawartej przez Ciebie umowy, może doprowadzić do powzięcia działań prowadzących do skutecznej redukcji Twojego zadłużenia. 

apl. adw. Jakub Kuniszewski, Kancelaria Adwokacka Szantar i Wspólnicy, biuro@szantar.pl.