Blog

Kodeks karny wykonawczy przewiduje instytucję umożliwiającą
odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności. Stanowi ona odstępstwo od zasady
bezpośredniości wykonania kary. Odroczenie urzeczywistnia zasadę
humanitaryzmu, która ma na celu dobro człowieka, poszanowanie jego praw
i godności oraz oszczędzenie mu cierpień. Przyjrzyjmy się poniżej jak wyglądają
przesłanki, które umożliwiają nam skorzystać z tej instytucji.

Obligatoryjne odroczenie wykonania kary

W art. 150 k.k.w. uregulowano odroczenie wykonania kary, które ma charakter
obligatoryjny. W wypadku choroby psychicznej lub innej
ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary sąd jest
zobligowany do odroczenia jej wykonania do czasu ustania przeszkody. Brzmienie
art. 150 § 2 k.k.w. wskazuje, co należy uznać za ciężką chorobę. Chodzi o taki
stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu
lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

Jak dokonywać wykładni przesłanek umożliwiających skorzystanie z tej
instytucji?

Przede wszystkim przesłanki opisane w powyższej normie prawnej należy
interpretować wąsko. Jeżeli chodzi o chorobę psychiczną jak
wskazuje się w orzecznictwie powinna być wykazana specjalistyczną opinią
dwóch biegłych lekarzy psychiatrów. Za niewystarczające należy uznać
powołanie się wyłącznie na opinię sądowo-psychiatryczną wydaną w postępowaniu
przygotowawczym. Sąd w postępowaniu wykonawczym powinien pamiętać, że
przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych psychiatrów powinno mieć miejsc
wyłącznie gdy pojawią się uzasadnione wątpliwości wymagające rozstrzygnięcia w
oparciu o wiedzę specjalną. Z kolei gdy mowa o ciężkiej chorobie należy
pamiętać, że chodzi o sytuacje, w których nie jest faktycznie możliwe
dalsze leczenie skazanego w warunkach więziennych. Do wniosku o
odroczenie wykonania kary należy zatem nie tylko przedstawić pełną dokumentacje
medyczną, ale również sformułować wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii
dwóch biegłych psychiatrów.

Fakultatywne odroczenie wykonania kary

W art. 151 k.k.w. ustawodawca przewidział fakultatywną możliwość odroczenia
wykonania kary pozbawienia wolności. Jakie okoliczności będą uzasadniać
rozstrzygnięcie sprawy w sposób korzystny dla skazanego? Przede wszystkim chodzi
o sytuacje, w których natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla
skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki. Należy wskazać, że jest
to przesłanka niezwykle uznaniowa. Sąd powinien ustalić jakie skutki w danym
stanie faktycznym spowoduje pobyt osadzonego w zakładzie karnym. Jeżeli Sąd
uzna, że skutki te są nie do zaakceptowania z punktu widzenia interesów
skazanego lub jego rodziny, wówczas powinien przychylić się do wniosku. Wobec
czego kluczowa jest argumentacja zawarta we wniosku potwierdzona odpowiednimi
dowodami. Sąd może kilkukrotnie odraczać wykonanie kary pozbawienia wolności,
jednak łączny okres odroczenia nie może przekroczyć roku licząc od daty
wydania pierwszego postanowienia.

W jakich innych przypadkach warto wnioskować o odroczenie?

Prawodawca przewiduje także możliwość skorzystania z tej instytucji w stosunku
do skazanej kobiety ciężarnej oraz osoby skazanej samotnie sprawującej
opiekę nad dzieckiem. Samotna opieka nad dzieckiem może dotyczyć
zarówno ojca, jak i matki dziecka. Sąd może odroczyć wykonanie kary na okres do
3 lat po urodzeniu dziecka.

Kolejną fakultatywną przesłanką odroczenia kary pozbawienia wolności jest
przekroczenie łącznej liczby miejsc w zakładach karnych lub aresztach
śledczych przez liczbę w nich osadzonych. Przesłanka ta nie dotyczy
osób, które dopuściły się przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej
użycia, recydywistów, a także skazanym za przestępstwa określone w art. 197–203
Kodeksu karnego popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Jak powinien wyglądać wniosek o odroczenie wykonania kary?

Przede wszystkim powinien odpowiadać wymaganiom stawianym przez przepisy kodeksu
postępowania karnego dotyczącym pisma procesowego. Wnioskodawca powinien
oznaczyć Sąd, do którego kieruje wniosek, podać
sygnaturę sprawy, przedstawić swoje personalia wraz z adresem
zamieszkania, sformułować żądanie na jak długo żąda
się odroczenia wykonania kary, powołać wnioski dowodowe mające
znaczenie dla rozstrzygnięcia, sporządzić uzasadnienie sytuacji
faktycznej i życiowej w jakich się znalazł zaznaczając, że doszło do
spełnienia przesłanek umożliwiających Sąd wydanie postanowienia zgodnego z
treścią wniosku. Oczywiście należy pamiętać o wskazaniu daty
sporządzenia wniosku oraz wyraźnym podpisie zamieszczonym pod treścią
uzasadnienia. Do wniosku należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty sądowej
od wniosku w wysokości 80 zł, a także dokumenty
potwierdzające wskazane w uzasadnieniu okoliczności. Przy redagowaniu pisma
można oczywiście korzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika w osobie
adwokata, bądź radcy prawnego, jednak nie jest to konieczne.

Jakie konkretnie okoliczności uzasadniają odroczenie?

W doktrynie prawa karnego wykonawczego przyjmuje się, że za okoliczność
spełniającą przesłankę zbyt ciężkich skutków należy uznać opiekę nad
bliskim członkiem rodziny, w sytuacji gdy inne bliskie osoby nie są w
stanie pomóc przy sprawowaniu opieki, bądź potrzebę wykonania pilnych
prac polowych w okresie żniw. Taką sytuacją może być również
dalsze kontynuowanie nauki w szkole, albo szczególne
zdarzenie losowe.

Czy wniosek o odroczenie wstrzymuje wykonanie kary?

Należy pamiętać, ze samo złożenie wniosku w przedmiocie odroczenia nie
wstrzymuje wykonania kary. Jeżeli skazany otrzymał wezwanie do
stawienia się w zakładzie karnym w celu odbycia kary należy pamiętać, aby wraz z
wnioskiem o odroczenie złożyć wniosek o wstrzymanie wykonania kary do czasu
rozpoznania wniosku o odroczenie kary. Wniosek o wstrzymanie wykonania kary
również wymaga uzasadnienia i przedstawienia argumentacji, że zachodzi
szczególnie uzasadniony przypadek, który przemawia na korzyść
skazanego.

Uwzględniając wniosek o odroczenie Sąd może zobowiązać skazanego do podjęcia
starań o znalezienie pracy zarobkowej, zgłaszania się do wskazanej jednostki
Policji w określonych odstępach czasu lub poddania się odpowiedniemu leczeniu
lub rehabilitacji, oddziaływaniom terapeutycznym lub uczestnictwu w programach
korekcyjno-edukacyjnych. We wniosku można dokładnie wskazać jakie obowiązki
chcemy by zostały nałożone przez Sąd.

Posiedzenie w przedmiocie odroczenia

Po złożeniu wniosku o odroczenie wykonania kary, Sąd powinien wyznaczyć
termin posiedzenia z odpowiednim wyprzedzeniem. Jeżeli sformułujemy we
wniosku o odroczenia wniosek o wstrzymanie wykonania kary, Sąd powinien go
rozpoznać przed terminem posiedzenia. W posiedzeniu w przedmiocie odroczenia ma
prawo wziąć udział prokurator, skazany oraz jego obrońca, a także sądowy kurator
zawodowy lub dyrektor zakładu karnego, jeżeli składali wniosek o wydanie
postanowienia. Warto pamiętać, że na postanowienie w przedmiocie odroczenia
przysługuje zażalenie.

Czy w trakcie postępowania warto korzystać z pomocy adwokata?

Udzielenie adwokatowi upoważnienia do reprezentowania interesów w postępowaniu
karnym wykonawczym będzie oznaczać, że nasz wniosek o odroczenie wykonania kary
zostanie sporządzony przez profesjonalistę, który stawi się z nami na terminie
posiedzenia w przedmiocie odroczenia wykonania kary, czy też posiedzenia
zażaleniowego. W praktyce wnioski o odroczenie wykonania kary połączone z
wnioskami o wstrzymanie wykonania kary zawierają szereg wniosków dowodowych, od
których uwzględnienia będzie zależeć sukces skazanego. Warto zatem skorzystać z
pomocy prawnej osób, które są biegłe w tego rodzaju sprawach i posiadają zdobyte
wcześniej doświadczenie.