Nasi klienci pozywani są nie tylko przez fundusze sekurytyzacyjne i parabanki, ale zdarza się, że jako powód w sprawie z umowy pożyczki występuje bank. Przez długi czas dokumentami będącymi jedyną podstawą do wykazania istnienia i wysokości roszczenia banku były wyciągi z ksiąg rachunkowych banku czyli dokumenty własne banku. Księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności to dokumenty, które mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych (art. 95a ust. 1 Ustawy Prawo bankowe), ale nie jest to uprawnienie absolutne.
Zauważyć należy, że wspomniane wyciągi są jedynie dokumentami prywatnymi, wystawionymi przez bank na potrzeby danego postępowania, które to bank uzupełnia we własnym zakresie. Treść wyciągu z ksiąg bankowych nie daje możliwości zweryfikowania wysokości wskazanych tam kwot (również odsetek), nie wynika z niej ich źródło, a także sposób ich wyliczenia. W ten sposób bank mógłby wskazać w wyciągu każdą, dowolnie określoną kwotę i na tej podstawie próbować dochodzić roszczenia.
Temat mocy urzędowej wyciągów z ksiąg rachunkowych banku i innych dokumentów wskazanych w art. 95 ust. 1 Prawa bankowego był przedmiotem rozważań Trybunału Konstytucyjnego. Wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 marca 2011 r. wydanym w sprawie P 7/09 (OTK-A 2011/2/12) przepis art. 95 ust. 1 Prawa bankowego został uznany za niekonstytucyjny w zakresie, w jakim nadaje moc prawną dokumentu urzędowego księgom rachunkowym i wyciągom z ksiąg rachunkowych banku w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta, co znalazło wyraz w nowelizacji tego przepisu i dodaniu ust 1a, który wprost stanowi, że moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego wszedł w życie w dniu 20 lipca 2013 r. Wyciągi z ksiąg rachunkowych banku od tego dnia stanowią zatem jedynie dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumentach, a zatem są jedynie dokumentami prywatnymi (art. 245 k.p.c.).
Podsumowując, wyciąg z ksiąg bankowych nie może być jedynym dowodem istnienia i wysokości żądania pozwu, a bank składając powództwo w danej sprawie powinien przedłożyć Sądowi również inne dokumenty.
r.pr. Dorota Garlikowska-Kamińska, Kancelaria Adwokacka Szantar i Wspólnicy
Poniżej wyrok oddalający powództwo w sprawie z mBank:
