Wzorzec umowy a wzór umowy
Mówiąc prostym językiem, wzorcem umownym jest zbiór uprzednio przygotowanych klauzul umownych, które mają na celu zawarcie umowy w przyszłości. Z kolei wzór umowy jest pojęciem węższym, również składa się na niego zbiór postanowień, które stanowią treść umowy, jednakże aby wywołał on skutki prawne powinien zostać uzupełniony o elementy przedmiotowo istotne takie jak np. wysokość kwoty pożyczki i zaakceptowany przez kontrahenta. W dobie umów zawieranych na masową skalę przez internet wzory umów pełnią niezwykle doniosłą rolę w obrocie gospodarczym. Należy jednak pamiętać, że wzory te są tworzone przez przedsiębiorców, którzy bardzo często korzystają z pomocy profesjonalnych pełnomocników na etapie ich sporządzania. Przedsiębiorca z racji jego uprzywilejowanej pozycji przy sporządzaniu formularza umowy może przewidzieć postanowienia, które godzą w równowagę kontraktową stron w sposób rażący. Postanowienia takie są niejako „narzucane z góry” na drugą stronę umowy, wobec czego kontrahent występujący jako konsument powinien mieć możliwość obrony przed takim działaniem. Warto zaznaczyć, że zarówno polski jak i europejski ustawodawca przewiduje instytucje prawne chroniące interesy konsumenta w relacjach z przedsiębiorcami.
Przede wszystkim przed zawarciem umowy na odległość należy pamiętać o dokładnym zapoznaniu się z jej treścią, jednak nawet zawarcie umowy, która zawiera niedozwolone postanowienia umowne nie ogranicza praw konsumenta do podnoszenia zarzutów wynikających z wzorca umowy na etapie postępowania sądowego. Silniejsza pozycja ekonomiczna pożyczkodawców, którzy tworzą wzór umowny na dalece niekorzystnych dla konsumenta warunkach nie może zasługiwać na aprobatę. Jednakże, ocenę czy dany wzór umowny należy uznać za niewiążący konsumenta (a jeśli tak to w jakiej części) należy dokonać po ocenie wszystkich postanowień umowny w konkretnym stanie faktycznym. W umowach pożyczkowych warto zwrócić uwagę przede wszystkim na kwotę udzielonej pożyczki, wysokość kosztów pozaodsetkowych, całkowitą kwotę do zapłaty oraz termin spłaty pożyczki.
apl. adw. Marcin Śpiewak, Kancelaria Adwokacka Szantar i Wspólnicy; biuro@szantar.pl