W sporze z konsumentem sam weksel to już za mało – ważna nowelizacja KPC

 

Ustawodawca w końcu zdecydował się na wprowadzenie do procedury cywilnej zmian, które ochronią konsumentów przed dochodzeniem roszczeń wyłącznie w oparciu o weksel. 24 września 2021r. wchodzi w życie ustawa z dnia 11 sierpnia 2021r. o zmianie ustawy- Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, której celem jest zwiększenie ochrony konsumentów w sporach o zapłatę.

W naszej praktyce niejednokrotnie spotykaliśmy się ze sprawami, gdzie powód uzyskiwał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wyłącznie w  oparciu o weksel. Sądy nie wymagały przedstawienia przez powoda umowy pożyczki  i tym samym nie badały ewentualnej abuzywności jej postanowień, uznając weksel za wystarczającą podstawę do zasądzenia całości roszczenia. Wobec tego konsumenci, którzy nie wnieśli zarzutów od nakazu zapłaty,  musieli  dokonywać spłaty nie tylko kapitału pożyczki i odsetek, lecz również rażąco wysokich kosztów pozaodsetkowych, które nierzadko przenosiły wartość udzielonego kapitału.

Takie stanowisko wymiaru sprawiedliwości było słusznie krytykowane, również przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który to w wyroku w sprawie Profi Credit Polska S.A. ( sygn. akt: C -176/17) opowiedział się za niedopuszczalnością konstruowania takich przepisów krajowych, które umożliwiają wydanie nakazu zapłaty przeciwko konsumentowi wyłącznie w oparciu o weksel własny. Z perspektywy naszych klientów – konsumentów wprowadzana zmiana ma doniosłe znaczenie, bowiem, wbrew obiegowej opinii, nadal wielu sędziów wydaje nakazy zapłaty w postępowaniu nakazowym bez zapoznania się z umową leżącą u podstaw roszczenia w sprawach, gdzie abuzywność postanowień umownych stosowanych przez tzw. „firmy chwilówkowe”  jest powszechnie znana.

Znowelizowany art. 485 § 2 zd. drugie kodeksu postępowania cywilnego otrzymuje następujące brzmienie:

„Jeżeli dłużnikiem jest konsument, niezbędne jest przedstawienie wraz z pozwem umowy, z której wynika roszczenie zabezpieczone wekslem, wraz z deklaracją wekslową i załącznikami”

Co istotne, ustawodawca nałożył na powoda obowiązek zamieszczenia oświadczenia o tym, czy roszczenie dochodzone pozwem powstało w związku z umową zawartą z konsumentem, zaś złożenie nieprawdziwego oświadczenia w tym zakresie grozi powodowi (a także jego pełnomocnikowi czy też przedstawicielowi ustawowemu) skazaniem  przez Sąd na grzywnę.  Warto zaznaczyć, że oświadczenie o tym, czy dochodzone pozwem roszczenie powstało w związku z umową zawartą z konsumentem jest wymogiem formalnym, którego brak skutkuje zwrotem pozwu.

Powyższą zmianę należy ocenić pozytywnie. Sąd rozpoznający sprawę będzie zobligowany do zbadania przedstawionej przez powoda umowy pod kątem jej zgodności z prawem oraz zasadami współżycia społecznego niezależnie od przedstawionych przez konsumenta zarzutów.

Na aprobatę zasługuje również wprowadzana niniejszą nowelizacją zmiana ustawy o kosztach sądowych cywilnych w sprawach cywilnych, która przewiduje, że od zarzutów od nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanemu przeciwko konsumentowi pobiera się opłatę nie większą niż 750 złotych. Choć opłata ta nadal jawi się jako wysoka to z całą pewnością zwiększy realizację prawa do sądu dla konsumentów, którzy nie będą mogli skorzystać ze zwolnienia  od opłaty od zarzutów.

Jeżeli otrzymałeś nakaz zapłaty i nie wiesz, co robić zgłoś się do nas.

Adwokat Anna Uznańska, Kancelaria  Adwokacka Szantar i Wspólnicy