Umowa pożyczki a umowa kredytu konsumenckiego – porównanie

Umowa pożyczki a umowa kredytu konsumenckiego – porównanie

Czym jest umowa pożyczki?

Aby odpowiedzieć na to pytanie należy zajrzeć do kodeksu cywilnego, a mówiąc
dokładniej do treści art. 720 § 1 i 2 k.c. Przez umowę pożyczki dający
pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość
pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
a
biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę
samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Gdy nie dojdzie do
zastrzeżenia obowiązku zwrotu środków, wówczas nie będziemy mieć do czynienia z
umową pożyczki.

Charakterystyka umowy pożyczki

Umowa pożyczki jest umową konsensualną i dwustronnie
zobowiązującą
. Jej istota sprowadza się do korzystania z określonego
przedmiotu przez określony czas. Strony umowy mogą w dowolny sposób
określić termin jej trwania
. Przedmiotem tej umowy mogą być wszelkie
rzeczy ruchome oznaczone co do gatunku oraz pieniądze. Stronami tej umowy mogą
być przedsiębiorcy, bądź konsumenci. Dla jej ważności nie jest konieczna
szczególna forma. Umowa pożyczki, której wartość przekracza 1000,00 zł powinna
być dla celów dowodowych zawarta w formie dokumentowej.

Czy umowa pożyczki jest zawsze umową odpłatną?

Z odpłatnością umowy pożyczki będziemy mieć do czynienia w sytuacji gdy dający
pożyczkę zastrzegł w umowie wynagrodzenie za korzystanie z kapitału będące
odsetkami, bądź gdy dający pożyczkę przewidział partycypację w zyskach drugiej
strony. Umowa pożyczki nie musi mieć charakteru odpłatnego. Gdy ma charakter
nieodpłatny zbliża się swych charakterem do użyczenia.

Prawa i obowiązki stron umowy pożyczki

Dający pożyczkę ma obowiązek dokonać wszystkich czynności koniecznych do
przeniesienia na własność biorącego przedmiotu pożyczki
. Kodeks nie
określa czasu, w którym ma dojść do wydania przedmiotu umowy. Należy przyjąć, że
wydanie przedmiotu powinno mieć miejsce niezwłocznie po wezwaniu dającego
pożyczkę. Pożyczkodawca może odstąpić od umowy i odmówić wydania rzeczy, jeżeli
zwrot wątpliwy z powodu złego stanu majątkowego drugiej strony. Pożyczkodawca
nie może odstąpić, jeżeli w chwili zawarcia umowy wiedział o złym stanie
majątkowym drugiej strony, lub z łatwością mógł się o tym dowiedzieć.
Głównym obowiązkiem pożyczkobiorcy jest natomiast zwrot
określonej ilości pieniędzy bądź rzeczy oznaczonych co do gatunku.
Jeżeli przedmiotem pożyczki są pieniądze, zwrócić należy sumę
nominalną.

Terminy przedawnienia i zwrotu

Roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki
przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy
przedmiot miał być wydany. Warto wskazać, że w razie upadłości jednej ze
stron umowy pożyczki, umowa pożyczki wygasa, gdy przedmiot pożyczki nie został
jeszcze wydany.
Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest oznaczony,
dłużnik obowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po
wypowiedzeniu
przez dającego pożyczkę. Termin przedawnienia o zwrot,
zgodnie z zasadami ogólnymi wynosi 6 lat, chyba że roszczenie jest związane z
prowadzeniem działalności gospodarczej, to wówczas przedawnienie wynosi 3 lata.

Czym jest kredyt konsumencki?

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie
konsumenckim przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w
wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej
kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie
swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia
konsumentowi.
Zgodnie z art. 3 ust. 2 u.k.k. kredytem konsumenckim
będzie też umowa o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na
remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż 255 550 zł.

Jakie czynności prawne należy uznać za kredyt konsumencki?

Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności:

  • umowę pożyczki,
  • umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego,
  • umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego,
    jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów
    związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia,
  • umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby
    trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego
    świadczenia,
  • umowę o kredyt odnawialny.

W jakim celu wprowadzono ustawę o kredycie konsumenckim?

Ustawodawca szczegółowo uregulował materię kredytu konsumenckiego, po to
by zabezpieczyć interesy słabszej strony stosunku umownego. Konsument w relacji
z bankiem, bądź firmą pożyczkową zyskał dodatkowe uprawnienia,
których
nie dawała mu instytucja pożyczki. Konsument zyskał m.in. prawo do:
odstąpienia od umowy kredytu w ciągu 14 dni
od jego zawarcia bez
podawania przyczyn takiego zachowania, informacji o kosztach kredytu,
wcześniejszej spłaty kredytu,
a nawet domagania się
proporcjonalnego zwrotu naliczonych opłat stanowiących całkowity koszt
kredytu w przypadku gdy doszło do wcześniejszej spłaty.

Do jakich umów nie zastosujemy przepisów ustawy o kredycie konsumenckim?

Przepisów ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim nie zastosujemy
do:

  • umów dotyczących odroczenia terminu spełnienia świadczenia niepieniężnego,
    którego przedmiotem jest stałe lub sukcesywne świadczenie usług lub dostaw
    towarów tego samego rodzaju,
  • umów w których konsument nie jest zobowiązany do zapłaty oprocentowania oraz
    innych kosztów związanych z udzieleniem lub spłatą kredytu konsumenckiego;
  • umowy leasingu, jeżeli umowa nie przewiduje obowiązku nabycia przedmiotu
    umowy przez konsumenta;
  • umowy o świadczenie usług maklerskich,
  • umowy o kredyt będących wynikiem ugody sądowej oraz ugody będącej wynikiem
    postępowania w sprawie pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich,
  • o kredyt udzielany wyłącznie pracownikom zatrudnionym u danego pracodawcy w
    ramach działalności dodatkowej, w której pracownik nie jest zobowiązany do
    zapłaty oprocentowania lub jest zobowiązany do zapłaty rzeczywistej rocznej
    stopy oprocentowania niższej od powszechnie stosowanych na rynku,
  • odwróconego kredytu hipotecznego.

Czy przepisy o kredycie konsumenckim stosujemy do umów pożyczek?

Jeżeli stronami umowy pożyczki jest przedsiębiorca, którego działalność
polega na udzielaniu kredytów, a drugą stroną jest konsument
, wówczas
możemy stosować przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.
Wobec czego nie do wszystkich umów pożyczek będziemy stosowali ustawę o kredycie
konsumenckim.

Co odróżnia umowę kredytu konsumenckiego od umowy pożyczki?

Pożyczka może być udzielona przez dowolny podmiot. Nic nie stoi
na przeszkodzie by pożyczkodawcą była osoba bliska. Z kolei, umowę kredytu
konsumenckiego może udzielić wyłącznie profesjonalna instytucja
finansowa
. Przedmiotem pożyczki nie muszą być
pieniądze
. Pożyczka również nie musi być odpłata. Pożyczkobiorca nie ma
żadnych narzędzi by zweryfikować na co spożytkowaliśmy pożyczone środki.
Ponadto, kredyt konsumencki jest uregulowany w odrębnej ustawie, przez co
wydaje się być znacznie bardziej sformalizowany. Ustawodawca
nakłada różnego rodzaju obowiązki na kredytodawców m.in.
kredytodawca przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki
jest zobowiązany do dokonania oceny zdolności kredytowej
konsumenta
, czy też udzielenia konsumentowi wyjaśnień co do postanowień
umownych. W chwili zawarcia umowy kredytu oznaczony jest termin spłaty.
W umowie pożyczki termin zwrotu nie musi być określony, choć w
praktyce i tak jest on często wskazywany. W przypadku gdy nie wskazano daty, w
której ma nastąpić zwrot, dłużnik jest zobowiązany zwrócić pożyczkę w ciągu 6
tygodni po wypowiedzeniu przez pożyczkodawcę.

Co łączy umowę pożyczki i kredyt konsumencki?

Po zaciągnięciu zobowiązania po stronie pożyczkobiorcy oraz kredytobiorcy
powstaje dług, który należy spłacić. Wobec czego po stronie
otrzymującej kapitał pożyczki powstaje obowiązek jego
zwrotu
. Najczęściej kredyt jak i pożyczka spłacane są w ratach przez
określony czas. Obydwie umowy mogą być odpłatne. W przypadku
tych dwóch umów mamy do czynienia z taką samą maksymalną wysokością
oprocentowania
. W przypadku gdy nie dojdzie do zwrotu środków w
przewidzianym w umowie terminie, wówczas pożyczkodawca jak i kredytodawca mają
te same narządzenia, które służą wyegzekwowaniu należności. Kredytodawca i
pożyczkodawca może naliczać odsetki, wzywać do zapłaty, wypowiedzieć
umowę, wnosić przeciwko drugiej stronie pozew, a gdy nie dojdzie do zwrotu
środków mimo prawomocnego orzeczenia prowadzić egzekucję.

Podsumowanie porównania

Chociaż w znaczeniu potocznym umowa pożyczki jak i kredytu występują najczęściej
jako synonim, to między obiema umowami są zasadnicze różnice. Z punktu widzenia
osoby fizycznej, która zamierza pożyczyć pieniądze i godzi się na to by umowa
miała charakter odpłaty lepiej jest zawrzeć umowę kredytu konsumenckiego z uwagi
na daleko idącą ochronę jaką przewiduje ustawodawca. Warto pamiętać, by przed
podpisaniem takiej umowy zwrócić szczególną uwagę na wysokość kosztów
pozaodsetkowych,
które zapewne przyjdzie nam zapłacić za skorzystanie z
pożyczonych środków.

Czym jest spis inwentarza? Kiedy warto go sporządzić?

Czym jest spis inwentarza? Kiedy warto go sporządzić?

Z chwilą śmierci spadkodawcy dochodzi do dziedziczenia, czyli sytuacji w której
następcy prawni zmarłego nabywają jego majątkowe prawa i
obowiązki
. Otwarcie spadku następuje z chwilą określoną w akcie
zgonu
. Moment ten jest prawnie doniosły, bowiem nabycie spadku
następuje z mocy prawa, wobec czego wola uprawnionego nie ma tutaj żadnego
znaczenia. Jednakże należy mieć na uwadze fakt, że nabycie stanie się
ostateczne w momencie gdy spadkobierca złoży oświadczenie woli o przyjęciu
spadku.

Co zrobić gdy nie wiemy czy spadkodawca posiadał długi?

W pierwszej kolejności spróbujmy dokładnie zweryfikować w możliwy dla
nas sposób czy spadkodawca miał długi, ewentualnie jakiego rodzaju i w jakiej
wysokości.
Gdzie szukać tych informacji, w sytuacji gdy najbliższe
osoby zmarłego nie mają wiedzy na temat zaciągniętych przez spadkobiercę
zobowiązań? Być może w mieszkaniu spadkodawcy znajdują się dokumenty
kredytowe, bądź korespondencja przychodząca od wierzycieli
. Należy
również pamiętać, by sprawdzić treść ksiąg wieczystych, jeżeli
spadkodawca zostawił nam nieruchomość. Zwróćmy szczególną uwagę na dział III i
IV księgi, bo to one mogą wskazywać na ewentualne zadłużenie. Możemy
zwrócić się także do rejestrów dłużników np. BIK, BIG, czy KRD
o
podanie nam takich informacji. Do takiego pisma warto załączyć akt zgonu
spadkodawcy
i uprawdopodobnić fakt, że jesteśmy w gronie spadkobierców.

Co w przypadku, gdy mamy wiedzę o wierzycielach spadkodawcy, ale nie znamy
należnych im kwot?

W takiej sytuacjimożemy napisać do znanych nam podmiotów, z
którymi zmarłego łączyły określone stosunki prawne z wnioskiem o podanie
salda zadłużenia
. Istnieje ryzyko, że nie w każdym przypadku dostaniemy
odpowiedź. Jednak bez uprzedniego uzyskania postanowienia w przedmiocie
stwierdzenia nabycia spadku, bądź aktu poświadczenia dziedziczenia wątpliwe
wydaje się być uzyskanie potrzebnych nam informacji. Tylko te dwa powyższe
dokumenty będą stanowiły dowód, że faktycznie jest się spadkobiercą. Wobec
czego, jeżeli ustalimy że jesteśmy w gronie potencjalnych spadkobierców warto
zwrócić się do sądu o wydanie postanowienia w przedmiocie stwierdzenia nabycia
spadku, bądź do notariusza o sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia.
Notariusz sporządzi akt jedynie w sytuacji, gdy wszyscy spadkobiercy się stawią
i nie ma między nimi sporu co do tego kto dziedziczy w jakiej części. W
przeciwnym wypadku pozostaje nam wyłącznie postępowanie sądowe.

Nie jesteś w stanie ustalić długu zmarłej osoby? Zastanów się nad
sporządzeniem spisu inwentarza.

Jeszcze przed przyjęciem spadku masz możliwość sporządzenia spisu
inwentarza
, by ustalić dokładnie co wchodzi w skład masy spadkowej. W
przypadku kiedy uprawdopodobnisz, że jesteś spadkobiercą przysługuje Ci prawo
złożenia wniosku do sądu o wydanie postanowienia o sporządzeniu spisu
inwentarza
. Sąd powinien niezwłocznie zarządzić
ogłoszenie wydania postanowienia o sporządzeniu spisu. Wniosek o sporządzenie
spisu inwentarza może zostać złożony również bezpośrednio do komornika
właściwego dla sądu spadku
. Komornik wówczas niezwłóczenie sporządza
spis inwentarza i zawiadamia o tym fakcie sąd spadku, który wydaje postanowienie
w przedmiocie sporządzenia spisu. Przepis art. 6371 k.p.c. ma na celu
upowszechnić instytucje spisu inwentarza, który jest dokumentem
urzędowym.

Jakie opłaty wiążą się ze sporządzeniem spisu inwentarza?

Należy pamiętać, ze sporządzenie spisu inwentarza wiąże się z koniecznością
poniesienia opłaty sądowej w kwocie 100 zł, jak i opłacie
komorniczej w wysokości 400 zł. Zapewne do powyższych
należności trzeba będzie doliczyć wydatki poniesione przez
komornika
przy dokonywaniu czynności np. koszty korespondencji. Może
również pojawić się konieczność ponoszenia opłat za opinie wykonane
przez biegłych rzeczoznawców
. W przypadku gdy spadkodawca zostawił
nieruchomości łączny koszt sporządzenia spisu inwentarza może przekraczać nawet
kwotę kilku tysięcy złotych.

Co zawiera spis inwentarza?

Spadkobiercy, którzy złożyli wniosek o sporządzenie spisu mają prawo do
uczestniczenia w spisie inwentarza, w szczególności powinni zgłaszać
przedmioty należące do spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych jak i długi
spadkowe
, które podlegają zamieszeniu w spisie. Komornik
powinien ustalić wartość przedmiotów jak i wysokość długów według stanu i cen na
moment otwarcia spadku
. Komornik sądowy zobligowany jest do
umieszczenia w spisie przedmiotów należących od spadku, także tych wchodzących w
skład zapisów windykacyjnych jak i długów spadkowych. Komornik powinien
wyszczególnić stan czynny spadku, mając na uwadze wartość rzeczy i praw
spornych. Przy ustaleniu co wchodzi w skład masy spadkowej organ
egzekucyjny może żądać wyjaśnień i zwracać się m.in. do banków, spółdzielczych
kas oszczędnościowo-kredytowych, czy biur informacji kredytowych
by
ustalić wchodzące w skład spadku aktywa i pasywa. Wobec czego
komornik jeszcze przed wydaniem przez sąd postanowienia w przedmiocie
stwierdzenia nabycia spadku ma narzędzia do dokładnego ustalenia składu i
wartości masy spadkowej.

Czy istnieje inna możliwość niż sporządzenie spisu
inwentarza?

Na powyższe pytanie należy odpowiedzieć twierdząco. Ustawodawca wprowadził
możliwość sporządzenia wykazu inwentarza. Czym jest ów wykaz?
Jest to dokument sporządzony przez samego spadkobiercę na
specjalnie przygotowanym przez Ministerstwo Sprawiedliwości wzorze. Należy
pamiętać, że w odróżnieniu od spisu inwentarza nie ma on mocy charakteru
dokumentu urzędowego
. Wykaz inwentarza składa się do Sądu. W celu
sporządzenia wykazu możemy także udać się do notariusza, który sporządzi
protokół. Wykaz inwentarza może zostać złożony wspólnie przez kilku
spadkobierców. W jego treści wskazuje się przedmioty wchodzące w skład
spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych jak i długi
. Przy ustalaniu
wartości aktywów i pasywów uwzględnia się wartość według stanu i cen z chwili
otwarcia spadku. W przypadku gdy na moment składania wykazu nie mieliśmy
świadomości o pewnych przedmiotach, bądź zobowiązaniach zmarłego wchodzących w
skład masy spadkowej osoby składające wykaz mogą go uzupełnić.

Dlaczego warto jak najszybciej ustalić jakie długi pozostawił
spadkodawca?

Pamiętajmy, że spadkobierca ma jedynie sześć miesięcy od dowiedzenia się
o tytule swego powołania na złożenie oświadczenia w przedmiocie przyjęcia, bądź
odrzucenia spadku
. Jest to termin zawity, wobec czego nie ma
możliwości, żeby go przedłużyć. Warto zwrócić uwagę, że termin ten nie jest
równoznaczny z momentem otwarcia spadku i dla każdego ze spadkobierców może być
liczony w inny sposób. Gdy w ciągu sześciu miesięcy nie złożymy
oświadczenia
będzie to jednoznaczne z przyjęciem spadku z
dobrodziejstwem inwentarza.
W przypadku osób zmarłych przed dniem 18
października 2015 r. brak złożenia oświadczenia w przewidzianym powyżej terminie
oznaczało przyjęcie spadku wprost.

W jaki sposób działa dobrodziejstwo inwentarza?

Przejęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca
odpowiada za zobowiązania zmarłego do wysokości jego aktywów.
Innymi słowy spadkobierca odpowiada do
wartości stanu czynnego masy spadkowej ustalonego w spisie
inwentarza albo wykazie inwentarza. Granicę odpowiedzialności stanowi wysokość
aktywów spadkowych, a nie długów należących do spadku. Nie ma obowiązku
dokonywania spisu inwentarza, bądź sporządzania wykazu inwentarza, jednak ich
brak może mieć istotne znaczenie dla spadkobiercy za niespłacone długi spadkowe
spadkobiercy. Z dobrodziejstwem inwentarza będziemy mieć do czynienia jedynie w
sytuacji, gdy nie dojdzie do podstępnego zatajenia przedmiotów należących do
spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych bądź podania nieistniejących
długów. Takie nierzetelne zachowanie spadkobiercy będzie oznaczało
odpowiedzialność całym swoim majątkiem, tak jak przy przyjęci spadku wprost.

Co zrobić, gdy w skład spadku wchodzi duża ilość długów?

W takiej sytuacji należy przeanalizować, czy nie lepsze będzie dla
spadkobiercy odrzucenie spadku. Nie można zapominać, że do
długów spadkowych należą także koszty pogrzebu przyjęte w danym środowisku.
W takiej sytuacji należy pamiętać o sześciomiesięcznym terminie zawitym
na złożenie oświadczenia. Jeżeli z kolei odrzucono spadek np. z uwagi na błędne
przekonanie, że zmarły był zadłużony, a później dowiedziano się o aktywach
spadkodawcy, ustawodawca dopuścił możliwość, aby uchylić się od skutków prawnych
oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Podsumowując, o czym warto pamiętać?

Przede wszystkim o dokładnym zweryfikowaniu co dokładnie wchodzi w skład
masy spadkowej.
Pamiętaj, że na spadkobiercę nie zostaną transferowane
prawa i obowiązki ściśle związane z osobą spadkodawcy
np. służebności osobiste. Także ustawowy obowiązek
alimentacyjny nie przechodzi na spadkobierców zobowiązanego. Co więcej w skład
spadku nie wejdzie wypłata pieniędzy z polisy ubezpieczeniowej
na rzecz osoby uposażonej. Te środki przysługują wyłącznie osobie wskazanej w
treści umowy ubezpieczenia, a nie spadkobiercom. Co więcej, jeżeli po
przyjęciu spadku
wierzyciel spadkobiercy żąda od Ciebie zapłaty,
sprawdź czy dług, o którym twierdzi strona przeciwna nie jest
przedawniony.